Korona Karpat ciekawa ale wciąż raczej mało znana górska korona. Na początku warto uściślić którą Koronę Karpat mam na myśli, ponieważ w Internecie funkcjonuję kilka zestawień górskich, które określane są tym mianem. Korona Karpat o której teraz piszę i do zdobycia której zachęcam to najwyższe szczyty łańcucha Karpat na terenie ośmiu państw karpackich.
Karpaty co to za góry?
O Karpatach każdy słyszał (w szkole kilka razy nazwa na pewno padła przy różnych okazjach). Same Karpaty są drugim co do wielkości powierzchni łańcuchem górskim Europy. Zajmują powierzchnię 190 tyś km2. Ciągną się charakterystycznym łukiem przez terytoria 8 krajów (Serbia, Rumunia, Ukraina, Węgry, Słowacja, Polska, Czechy i Austria).
Karpaty nie stanowią jednego nieprzerwanego łańcucha górskiego, a składają się z kilku różniących się pod względem geologicznym i orograficznym pasm górskich. Tym samym różnorodność krajobrazów Karpat jest bardzo bogata. Najwyższym szczytem Karpat jest tatrzański Gerlach (słow. Gerlachovský štít, Gerlachovka, niem. Gerlsdorfer Spitze, Gerlach, węg. Gerlachfalvi-csúcs) 2655 m n.p.m., leżący na terenie Słowacji.
Pochodzenie nazwy Karpaty nie jest w pełni jasne, przyjmuje się iż być może pochodzi od nazwy dackiego plemienia Karpów, zamieszkującego tereny Karpat Wschodnich w pierwszym tysiącleciu naszej ery, wg innej hipotezy nazwa ta wzięła się od indoeuropejskiego słowa “korpata” tj.: “góra”, “skała”.
Korona Karpat
Zgodnie z tradycją tworzenia koron górskich, istnieją pewne spory dotyczące części składowych, w tym przypadku wątpliwości dotyczą części serbskiej a dokładnie gór Gór Wschodnioserbskich (niektóre źródła podają iż wspomniane pasmo należy do Starej Planiny, ewentualnie traktowane jest jako samodzielne pasmo, co tym samym wykluczało by je z Karpat). Przyjmuje się jednak, że zgodnie z podpisaną i ratyfikowaną przez Serbię Konwencję Karpacką, Góry Wschodnioserbskie są uważane za część Karpat.
Jak wspomniałem na wstępie Korona Karpat to najwyższe szczyty łańcucha Karpat na terenie ośmiu państw karpackich. Poniżej jak ciekawostkę prezentuję dane mówiące w pierwszym przypadku o tym jaką część danego państwa stanowią Karpaty* (w kolejności malejącej)
Słowacja 71,7% powierzchni kraju,
Rumunia 47,4% powierzchni kraju,
Czechy 8,5% powierzchni kraju,
Węgry 8,3% powierzchni kraju,
Polska 6,3% powierzchni kraju,
Ukraina 3,6% powierzchni kraju,
Austria 0,5% powierzchni kraju,
Serbia 0,4% powierzchni kraju.
oraz jaką część łańcucha Karpat stanowią pasma poszczególnych krajów* (w kolejności malejącej):
1. Karpaty rumuńskie zajmują 55,19% powierzchni ogólnej Karpat,
2. Karpaty słowackie zajmują 17,17% powierzchni ogólnej Karpat,
3. Karpaty ukraińskie zajmują 10,60% powierzchni ogólnej Karpat,
4. Karpaty polskie zajmują 9,63% powierzchni ogólnej Karpat,
5. Karpaty czeskie zajmują 3,28% powierzchni ogólnej Karpat,
6. Karpaty węgierskie zajmują 3,78% powierzchni ogólnej Karpat,
7. Karpaty austriackie zajmują 0,18% powierzchni ogólnej Karpat,
8. Karpaty serbskie zajmują 0,17% powierzchni ogólnej Karpat.
*(na podstawie danych https://www.bdpn.pl/dokumenty/roczniki/tom17/art_02.pdf)
Korona Karpat a inne górskie korony
Spośród 8 szczytów Korony Karpat, 2 z nich są składową Korony Najwybitniejszych Szczytów Europy (szczegóły Korony najwybitniejszych.. tutaj) Gerlach i Moldoveanu. Natomiast aż 5 jest jednocześnie najwyższymi szczytami danego kraju, tym samym są zaliczane do Korony Europy (Gerlach, Moldoveanu, Rysy, Howerla i Kekes). Inne ciekawym górskim zestawieniem którego elementem jest szczyt Korony Karpat to Wielka Korona Tatr (Gerlach). Oczywiście każdy ze szczytów jest również składowym korony gór danego Kraju. W Polsce Rysy stanowią część Korony Gór Polski i Korony Polski
Zapraszam do wspólnej przygody zdobywania Korony Karpat, odkrywania ich piękna i różnorodności.